Wystawa Dirlov - Rügenwalde - Darłowo. Miasto nad bałtykiem. Wystawa Dirlov - Rügenwalde - Darłowo. Miasto nad bałtykiem.

Czasy nowożytne

W kolejnej odsłonie wystawy zaprezentowana jest zabudowa Darłowa od czasów Bogusława X do wygaśnięcia dynastii Gryfitów na Pomorzu w połowie XVII wieku, na podstawie fotokopii winiety miasta z Wielkiej Mapy Pomorza Eilhardta Lubinusa.

Widok Darłowa z Mapy Pomorza Eilhardta Lubinusa, z ok. 1618 r. Ze zbiorów własnych muzeum

Widok Darłowa z Mapy Pomorza Eilhardta Lubinusa, z ok. 1618 r. Ze zbiorów własnych muzeum

Był to czas wzlotów i upadku Darłowa. Z biegiem lat gród się rozrastał, a jego powierzchnia zabudowy na długo jeszcze ograniczona była murami miejskimi z trzema obronnymi bramami. Dwie z nich (Wieprzańska i Kamienna) przedstawione są jako strzeliste, kilkukondygnacyjne budowle zwieńczone wielopoziomowym szczytem arkadowym. Brama Nowa, znacznie niższa od poprzednich, zwieńczona jest dachem dwuspadowym. Przez długie lata brama ta służyła jako więzienie. Zburzono ją dopiero w 1878 roku. Poza murami znajdował się jedynie kościół św. Jerzego, którego gotycka bryła niezmieniona pozostała do dzisiaj. Wyraźnych cech renesansowych nabrał natomiast zamek książęcy, który zmienił swój obronny charakter na wygodną czteroskrzydłową rezydencją. Gruntowny remont, jakiego dokonali ostatni rezydenci sprawił, że budowla stała się swoistą „świątynią kultury”, gromadzącą bodaj najwybitniejsze dzieła sztuki europejskiego manieryzmu. Z kolei ratusz miejski przedstawiony został jako okazała budowla gotycka z dominującymi elementami architektury nowej epoki. Podobnych cech stylowych nabrał także kościół NMP. Kolejną budowlą jest kościół św. Gertrudy. Na sztychu widoczna jest górna część świątyni z wieżą nakrytą kopułą. Dach ten spłonął w 1620 roku, a zbudowana nowa, zachowana do dzisiaj konstrukcja – to stromy, wielopłaszczyznowy dach namiotowy „przygniatający” niskie ściany budowli.

W XVII wieku miasto było skanalizowane. Na głębokości około 1 metra znajdowała się sieć drewnianych rur, przez które przepływała do domów woda czerpana ze studni położonej w najwyższym punkcie miasta. Na ekspozycji prezentowana jest prawie 4 - metrowa rura o wewnętrznej średnicy 10 cm oraz plany Darłowa z rozmieszczeniem wodnej sieci kanalizacyjnej i sanitarnej z 1942 roku (Blatt 2, 3, skala 1:2500, Inh. M. Heegewaldt). 


 

Drewniana rura kanalizacyjna z Darłowa, drewno sosnowe, XVII w.

Drewniana rura kanalizacyjna z Darłowa, drewno sosnowe, XVII w.

W tej części wystawy eksponowana jest także „mennica”.  Darłowo jako jedno z niewielu miast Księstwa Gryfitów otrzymało prawo bicia obiegowej monety książęcej. Książę Bogusław XIV po zjednoczeniu Pomorza Zachodniego, przeprowadził gruntowną reformę pieniężną, wprowadzając nowy system monetarny oparty na srebrze i złocie.

W Darłowie swoje monety wybijał książę w latach 1618 – 1619 i nieco później, do 1622 roku książę-biskup Ulryk. Nie wyklucza się, że po 1628 roku nadal bito monety w mennicy darłowskiej.  Na ekspozycji prezentowane są monety wymienionych książąt: szelągi podwójne (Gryf/monogram, srebro), grosze (tarcza herbowa/jabłko, srebro), talar(portretowy, srebro).

Szeląg podwójny Bogusława XIV. Rys. wg. E. Kopickiego, Monety pomorskie, t.VII, 1981

Szeląg podwójny Bogusława XIV. Rys. wg. E. Kopickiego, Monety pomorskie, t.VII, 1981

Oprócz monet książęcych eksponowane są także darłowskie notgeldy – pieniądze zastępcze. Niemal od pierwszych dni po wybuchu I wojny światowej w Europie wystąpił dokuczliwy brak pieniądza. Zaczęły się mnożyć emisje zastępcze, wydawane w postaci bonów papierowych. Wydawcami były przeważnie miasta. Zjawisko to nie ominęło również Darłowa i zmusiło kasę miejską do emitowania papierowych pieniędzy zastępczych. Niekiedy notgeldy wybijano w metalu, jak to miało miejsce w przypadku monet 5 i 10 fenigów bitych w Darłowie. Okres galopującej inflacji wywołał potrzebę emisji coraz to większych nominałów. Pieniądz w błyskawicznym tempie tracił na wartości. Nie silono się więc na jego opracowanie graficzne.

W większości przypadków był to druk jednostronny, na lichym papierze, bez znaków wodnych. Dodatkową atrakcją ekspozycji jest możliwość wybicia pamiątkowej monety. Stempel posiada wzór wg szeląga podwójnego Bogusława XIV.

.

 

Papierowe pieniądze zastępcze, proj. R. Zenke, Darłowo 1920 r. Ze zbiorów MPŚ Słupsk i własnych muzeum Papierowe pieniądze zastępcze, proj. R. Zenke, Darłowo 1920 r. Ze zbiorów MPŚ Słupsk i własnych muzeum

Papierowe pieniądze zastępcze, proj. R. Zenke, Darłowo 1920 r. Ze zbiorów MPŚ Słupsk i własnych muzeum

Dodatkową atrakcją ekspozycji jest możliwość samodzielnego wybicia pamiątkowej monety. Stempel posiada wzór wg. szeląga podwójnego Bogusława XIV.

Muzeum Zamek Książąt Pomorskich w Darłowie

Logotypy

Zamek na Facebook'u

Zamek na Twitterze